Đỗ Duy Ngọc
SÀI GÒN NGÀY PHONG TỎA THỨ NĂM MƯƠI MỐT
Lại thêm một ngày nữa, thêm một ngày chịu đựng, thêm một ngày chứng kiến cơn đại dịch bùng phát, thêm một ngày nơm nớp lo âu. Những con số không chịu ngừng lại, những khoanh tròn đen trên facebook vẫn lần lượt xuất hiện báo hiệu những mất mát và tang thương. Cơn bệnh nặng của Sài Gòn vẫn chưa chịu thuyên giảm.
Tự nhủ cố gắng, cố gắng lạc quan, cố gắng lòng tin. Tự nhủ mình vẫn còn hạnh phúc hơn nhiều người khi còn được ở yên trong căn nhà của mình, còn được ngày hai bữa cơm dù có thể không ngon, không lắm món như thường ngày. Vẫn còn được thở bằng chính hơi thở của chính mình, được gần gũi với những người thân thuộc. Trong khi ngoài kia, biết bao người phải xa nhà, lìa xa con cái, cách xa cha mẹ, ông bà để đứng trên tuyến đầu chống dịch đến kiệt sức. Trong khi trong nhiều xóm nhỏ, biết bao người, biết bao cảnh ngộ đang thiếu ăn, đang bế tắc trong cuộc sống không lối ra. Trong khi ngoài kia, biết bao người bệnh đang cần một chỗ nằm, đang cần một hơi thở để được sống. Trong khi ngoài kia, biết bao gia đình đã tan tác, cha lìa, người thân rời nhà và trở về trong hũ cốt. Thế thì thôi, đừng trách móc nhau nữa, đừng chửi rủa nhau nữa, đừng thù hằn nhau nữa. Tham lam, sân hận để làm gì khi ranh giới của sinh tử chỉ là một khoảnh khắc. Lên án nhau làm gì khi biết bao số phận lặng lẽ cúi đầu gánh lấy những khốn khổ của cuộc đời. Hơn nhau làm chi khi cả thành phố trong cơn đau nặng. Sung sướng gì, hả hê gì, đắc thắng làm gì khi cả nước đang oằn mình gần như kiệt sức để vẫy vùng thoát khỏi cơn đại dịch. Miệng nói yêu nước, thương dân mà không chia sẻ nỗi đau của đồng bào khi hoạn nạn mà chỉ rình mò để chửi rủa, để thoá mạ, để thoả cái tự ái của cá nhân. Đó cũng có thể xem như là tội ác.
Tháng bảy mưa dầm dề, trời phương Nam mang một màu u ám. Những con đường vắng về đêm như thành phố ma làm hoảng sợ những người yếu bóng vía. Người chết nhiều quá, những oan hồn vất vưởng hoà với quỷ ma mùa xá tội vong nhân. Mùa Vu Lan đầy những hoa trắng cài lên ngực nhưng lại thiếu những mâm cúng và tiếng kinh cầu. Một tháng bảy u buồn lắm bi thương. Có một tiếng đàn piano lạc lõng từ căn nhà hàng xóm, một tổ hợp hợp âm buồn của một ca khúc buồn hiu. Tiếng chim sẻ không còn ríu rít trong sân vườn vì mưa, ngày lặng lẽ đến và lặng lẽ đi qua bất kể những nỗi đau đang hiện diện. Thời gian như một tiếng thở dài. Biết đến bao giờ được trở lại những ngày tháng cũ. Những tháng năm bình thường của cuộc sống. Người ta thường thấy tiếc nhớ những gì đã bị đánh mất. Những thứ khó tìm lại được vì sau cơn đại dịch này, mỗi người đã có cách sống khác, suy nghĩ khác và nhiều người đã có hoàn cảnh khác. Tiêu cực hơn hay tích cực hơn, cũng tuỳ tình cảnh của mỗi người. Sài Gòn vẫn giới nghiêm. Sài Gòn vẫn đầy người dính bệnh. Những biện pháp, kế hoạch chống dịch vẫn tiếp tục được thi hành. Có cảm giác nhà nước và chính quyền đang cố gắng hết sức trong trách nhiệm của mình, nhưng nhiệm vụ quá khó khăn.
Dân đâu đó vẫn còn kêu than, đâu đó vẫn còn bất bình dù hàng triệu gói cứu trợ đã xuất ra và đến với dân. Trong góc khuất nào đó của thành phố này vẫn có người đang đói. Con số 1022 chưa làm tròn trách nhiệm của nó. Ông Thủ tướng đã một lần khi đến thăm một khu lao động nhờ dân gọi đến trước sự chứng kiến của ông nhưng tổng đài không hoạt động. Thế dân biết kêu vào đâu nữa khi thiếu ăn cần hỗ trợ. Thực hiện một tổng đài nhận yêu cầu, đề nghị của dân làm việc 24/24 không khó. Rất nhiều công ty, doanh nghiệp làm được chuyện này rất dễ dàng, không bao giờ để khách hàng chờ đợi. Thế sao Mặt trận Tổ Quốc Thành phố không làm được, những số khẩn cấp để dân cần dân kêu không làm được? Thiếu trách nhiệm, thiếu cái tâm với nhân dân, vô cảm trước những nỗi khổ của dân, tư duy mặc kệ chúng nó là những lý do cơ bản khi con số điện thoại liên lạc này khó kết nối.
Rất nhiều người nghèo trong con dịch này sống được qua ngày nhờ những tổ chức, cá nhân thiện nguyện. Biết bao người được cứu sống kịp thời nhờ những chuyến xe mang oxy cho người cần. Biết bao gia đình đã phần nào được an ủi và thoát được khó khăn khi nhóm Mai táng không đồng đến đúng lúc lo hậu sự cho người chết. Nếu Sài Gòn không có những nhóm thiện nguyện như thế này, Sài Gòn chắc sẽ còn lắm bi thương hơn nữa. Thế nhưng, khi Sài Gòn giới nghiêm, tối ngày 26.8, tại buổi họp báo định kỳ cung cấp thông tin về tình hình dịch, các phóng viên cơ quan báo chí đã đưa ra nhiều thắc mắc khi một số nhà hảo tâm, hội nhóm thiện nguyện không xin được giấy đi đường do Phòng CSGT đường bộ, đường sắt TP.HCM (PC08) và Công an quận, huyện, TP.Thủ Đức cấp.
Trao đổi về những thắc mắc này, đại diện Công an TP.HCM cho biết rất chia sẻ và ủng hộ việc một số cá nhân, tổ chức chung tay cùng cơ quan nhà nước chăm lo cho người dân có hoàn cảnh khó khăn trong giai đoạn dịch bệnh. Tuy nhiên theo Công an TP.HCM, việc hội nhóm thiện nguyện di chuyển trong thời gian giãn cách cũng có thể phát sinh nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh, không an toàn cho chính cá nhân đi làm từ thiện. Đồng thời việc cấp giấy này sẽ không đạt mục đích tăng cường giãn cách xã hội của TP.HCM là “ai ở đâu, ở yên đấy”.
Liên quan đến việc làm từ thiện của các hội nhóm thiện nguyện, đại diện Công an TP.HCM cho rằng quan điểm của TP là tổ chức tập trung. Vì vậy, hội nhóm thiện nguyện khi tiếp nhận ủng hộ, có thể liên hệ, đưa nhu yếu phẩm về Tổ công tác đặc biệt tại địa phương để đưa đến những nơi có nhu cầu. Hoặc hội nhóm thiện nguyện có thể ở nhà báo cho lực lượng tại địa phương tới tiếp nhận nguồn hàng.
Trước phát biểu này của công an thành phố. Nhiều tổ chức, cá nhân làm từ thiện lâu nay đã có ý kiến. Theo họ, khi chủ trương không cấp giấy đi đường cho những người làm thiện nguyện là thiển cận, máy móc và thất nhân tâm. Việc từ chối này cũng là chối bỏ một thực tế khi cho rằng tấm lòng từ thiện rộng lớn lâu nay của người Sài Gòn là nhỏ lẻ, nghĩ như vậy là phủ nhận tình cảm của người Sài Gòn với đồng bào của mình. Từ khi có dịch, Nhóm Oxy cho sự sống của bác sĩ Xuân Sơn Võ đã cung cấp oxy cho mấy trăm người bệnh. Trạm Oxy cộng đồng Sài Gòn đã hỗ trợ hơn 1.500 ca cấp cứu khẩn. Nhóm Giang Kim Cúc và các Cộng Sự với “Quỹ từ thiện mai táng 0 đồng” hỗ trợ, vận chuyển, mai táng miễn phí bà con có hoàn cảnh khó khăn không may mất vì mắc dịch. Hàng trăm bếp ăn, tổ chức từ thiện tại SG cung cấp hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn suất ăn/ngày cùng hàng ngàn tấn lương thực cho bà con nghèo… Những đóng góp đó, những tấm lòng đó không thể gọi là nhỏ lẻ được. Chính nhờ những hành động từ thiện cao cả này đã giúp rất nhiều cho con dân thành phố khi chính quyền chưa chăm lo hết được cho dân, khi nhà nước chưa có chính sách cụ thể, đang lúng túng để tiếp cận lo cho người nghèo.
Đại diện cho Công an TP.HCM cho rằng: “Nhóm đối tượng này nên tập trung lại theo tổ chức hoặc chuyển về tổ công tác đặc biệt để đưa về các nơi có nhu cầu”. Có nghĩa là sẽ tập trung về cho các tổ chức nhà nước? Hãy nhìn vào sự thật là các tổ chức của chính quyền đã bất lực trước công việc này, thực tế đã chứng minh điều đó. Hơn nữa, giao cho tổ chức nhà nước thường xảy ra tình trạng túi từ thiện không đến đúng nơi, đúng người đáng được nhận, điều mà các nhóm, đội từ thiện làm được một cách dễ dàng. Hơn nữa, kiểu thủ tục rắc rối và đẩy qua đưa lại quả bóng trách nhiệm của các tổ chức địa phương khiến công chuyện chậm trễ và không kịp thời cứu giúp được cho người cần. Và cuối cùng, cũng xin nói thật mất lòng là những người mạnh tường quân, những người làm từ thiện không tin vào các tổ chức của nhà nước nên không chấp nhận tập trung để giao cho” Các tổ công tác đặc biệt”. Hiện nay, địa phương nào cũng thành lập cái tổ này, nhưng chỉ có việc lưu tâm giúp đỡ những F0 cách ly điều trị tại nhà với điều phối mua hàng hộ mà còn rối như gà mắc tóc thì thử hỏi giao thêm cho tổ này chuyện lo oxy, lo cơm cho người nghèo, lo áo quan và đem thiêu cho người chết, thử hỏi tổ công tác đặc biệt này làm có nổi không, hay là rồi bỏ mặc cho dân đói, không có oxy để chết và chết rồi chẳng ai lo? Tước đi việc để cộng đồng góp phần vào công việc chống dịch là một cách làm thiếu suy nghĩ. Cấm các tổ chức từ thiện tham gia bằng cách không cấp cho phép họ đi hoạt động là việc làm thất nhân tâm. Công an thành phố nên chấn chỉnh lại quy định này.
Một tin gây lo ngại cho rất nhiều người là vừa qua Cơ quan An toàn Thực phẩm Ireland (FSAI) ra thông báo thu hồi một số lô sản phẩm mì ăn liền có chứa chất Ethylene Oxide. Đây là chất có hại cho sức khỏe con người và không được phép sử dụng trong thực phẩm phân phối tại Liên minh châu Âu.
Hiện có 3 dòng sản phẩm trong danh sách thu hồi của FSAI, bao gồm 2 sản phẩm của Việt Nam là mì tôm chua cay Hảo Hảo và miến Good vị sườn heo – đều do công ty Acecook Việt Nam sản xuất; và 1 sản phẩm có xuất xứ Trung Quốc – đó là mì Yato vị hải sản. Việt Nam đã là nước dùng mì gói nhiều, đứng hàng thứ 3 trên thế giới. Đang lúc giãn cách, giới nghiêm hình như nhà nhà đều ăn mì, thùng quà nào cho dân cũng có mì. Tin này làm dân lo là đúng chứ. Nhà nước, các cơ quan có trách nhiệm về thực phẩm cũng như hãng sản xuất phải giải thích tường tận chuyện này. Nếu là thật thì chúng ta đang bị đầu độc tập thể à?
Đọc báo thấy hiện giờ vaccine đã về với số lượng nhiều ở Việt Nam. Dân mong vaccine. Người chưa được chích mong được chích. Người đã chích mũi 1 ngóng chờ mũi 2. Vì ai cũng hiểu chỉ có vaccine thì mới mong dập được dịch dù biết rằng đã tiêm chủng cũng có thể nhiễm bệnh, nhưng sẽ hạn chế được số tử vong. Mà giảm tử vong là điều mà nhà nước và toàn dân mong ước lúc này. Sống chung với dịch là chuyện không thể tránh, nhưng có vaccine, dân an lòng hơn nhiều lắm.
Toàn thành phố đã ghi nhận gần 200.000 trường hợp mắc bệnh dịch, một nửa trong số đó đã được điều trị khỏi, xuất viện về nhà. Cuộc chiến với dịch bệnh dự báo còn nhiều khó khăn, thành phố đang tăng cường các giải pháp phòng chống và hỗ trợ tích cực cho người bệnh.
Tuy nhiên, trong ngày cũng ghi nhận thêm 287 trường hợp tử vong nâng tổng số tử vong vì virus tại thành phố lên 8.097 trường hợp.
Giờ đã là trưa, Sài Gòn vẫn có mưa, bầu trời vẫn một màu u ám. Mong một ngày nắng ráo, dịch bị kềm hãm để được chạy ra phố, nhìn thấy đường chen chúc người hoặc kiếm con đường thân quen, rú ga đến gặp bạn bè. Mong lắm Sài Gòn thân yêu ơi!
28.8.2021
SÀI GÒN NGÀY PHONG TỎA THỨ NĂM MƯƠI HAI
Nửa đêm hôm qua trằn trọc không ngủ được, lại thấy đói bụng liền xuống bếp nấu gói mì ăn. Dù hôm qua đọc tin thấy Cơ quan An toàn Thực phẩm Ireland (FSAI) cho rằng trong mì gói của hãng Acecook Việt Nam có chứa chất Ethylene Oxide có hại cho sức khoẻ. Ối dào! Dân Việt ta một ngày ăn biết bao nhiêu gói mì, ăn năm này qua năm khác lâu rồi, thời giãn cách lại càng ăn bạo. Chẳng sao cả dù biết mì gói chả bổ béo gì, toàn bột, ít đạm, lại có chất béo không tốt cho sức khoẻ nếu sử dụng lâu dài. Dân mình nghèo, mì gói giá rẻ nên nó là cứu tinh cho những người ít tiền, thiếu ăn. Chỉ vì nghèo nên chỉ cần lấp đầy bao tử đã, chẳng cần chất bổ gì ráo. Tây nó giàu nên rất nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, hàng ngày danh mục hàng thực phẩm bị thu hồi, bị lưu ý đều đều xuất hiện với hàng trăm hạng mục thực phẩm. Ngay chuyện dán nhãn hay chi tiết về sản phẩm cũng bị bắt bẻ từng chữ một. Theo ông Vũ Thế Thành, một người chuyên nghiên cứu về quản trị chất lượng thực phẩm, phụ gia và hoá chất đã trả lời váo chí rằng: Tôi cũng thấy không có lý do nào để dùng ethylen oxide trong sản xuất mì gói, không chỉ riêng Acecook, mà các hãng mì gói khác trong nước cũng thế.
Trong khi chờ thêm các thông tin về chuyện này, thôi kệ, cứ an tâm ăn cho khỏi đói cái đã. Hiện giờ có biết bao lý do để chết tức thì nên chuyện ăn nhiều ethylen oxide mới gây nguy hiểm thì cũng chẳng ngại ngùng chi.
Ngày hôm qua có nhiều chuyện đáng lưu tâm hơn cái chuyện mì gói. Đầu tiên là chuyện mèo lại hoàn mèo. Đó là chuyện lưu thông, phân phối hàng hoá. Lúc đầu là giao quân đội mua hàng hộ dân. Rầm rộ lắm, nhiều hình ảnh, bài viết lắm nhưng rồi bắt tay vào mới thấy không dễ như ngồi bàn giấy mà bàn. Lúng túng trong việc mua bán, giao hàng. Siêu thị, cửa hàng không kịp cung ứng và chuẩn bị. Hàng hoá giao không đúng yêu cầu, trễ giờ…Nói chung đây là khâu cần phải có tính chuyên nghiệp, nó không phải giống như qua nhờ bà hàng xóm đi chợ mua giúp mấy món mà là cả một tổ, một phường, quận và cả thành phố nữa.
Hơn nữa, người lính được dạy cầm súng chiến đấu, bảo vệ an ninh chứ đâu được huấn luyện để đi chợ, đi giao hàng. Nhìn các cháu lúng ta lúng túng mà thương. Không biết làm nhưng “quân lệnh như sơn”, giao việc là phải thực hiện thôi. Thế là kế hoạch ấy không xong, Sở Công thương bèn vội vàng thành lập đội shipper tình nguyện có trả lương. Nhưng rồi cũng chẳng ổn, đành lại phải nhờ đội ngũ chuyên nghiệp của Grab, của Be…Ngày 28.8, Sở Công Thương có văn bản đề gửi ông Lê Hòa Bình, Phó chủ tịch UBND TP, xuất giải pháp để shipper tham gia vận chuyển hàng hóa trong thời gian thành phố siết chặt giãn cách xã hội.
Theo đó, Sở Công Thương đề xuất chỉ cho phép shipper đã được tiêm ít nhất một liều vaccine phòng dịch từ ngày 13.8 trở về trước được tham gia hoạt động trong thời gian tăng cường giãn cách xã hội.
Ngày 28.8, Be Group đã gửi văn bản đề xuất với Sở Công Thương được sử dụng tài xế có sẵn để “đi chợ hộ” giúp người dân trong thời gian siết chặt giãn cách. Be sẽ tận dụng tài xế có sẵn (khoảng 3.000 tài xế xe máy) của đơn vị để “đi chợ hộ” trong nội quận. Theo Be, việc tận dụng đội ngũ tài xế đông đảo sẵn có và chuyên nghiệp giúp chương trình triển khai liền mạch, tránh các rủi ro về nhân lực.
Thiết nghĩ, những kiến nghị hợp lý này sẽ được chấp thuận ngay thôi.
Sáng 28.8, Sở Công thương và TP. Thủ Đức đã phối hợp với Grab để mua hàng hóa thiết yếu phục vụ người dân trong những ngày siết chặt giãn cách xã hội. Việc Grab hỗ trợ người dân đi chợ hộ sẽ bắt đầu triển khai từ 17 giờ ngày 28.8. Người mua cần cài đặt ứng dụng Grab, đặt hàng các gói theo nhu cầu tại các siêu thị, cửa hàng trong địa bàn cư trú, sau đó đại diện UBND phường chịu trách nhiệm giao hàng đến tận nhà cho người dân.
Thế là mèo lại hoàn mèo. Chạy loanh quanh như đèn cù vừa mất thời gian, tốn công sức, tiền của mà chẳng đạt yêu cầu. Ngay từ đầu, nhiều người đã thấy không xong, đã đề nghị tận dụng lực lượng shipper có sẵn, tổ chức lại, xét nghiệm, tiêm chủng đàng hoàng và nhờ có app và kinh nghiệm, họ sẽ hoàn thành công việc một cách dễ dàng. Một shipper mỗi ngày chạy hai ba chục đơn là bình thường, trong khi đó một quân nhân làm được chục đơn là đã hụt hơi. Không những giải quyết được lưu thông hàng hoá mà ta còn giúp cho hàng ngàn shipper có công ăn việc làm trong thời giãn cách. Đội ngũ này cũng toàn là người khó khăn trong đời sống, gia tài chỉ có được chiếc xe gắn máy chạy kiếm cơm nuôi sống gia đình. Giới nghiêm, cấm chạy, họ trở thành người thất nghiệp sống nhờ cơm từ thiện. Chính những chỉ thị bất nhất đã khiến cho cuộc sống của họ lao đao, họ bị tước mất cơm áo hàng ngày.
Ngày hôm nay 29.8, thành phố áp dụng lại khai báo ‘di chuyển nội địa’ tức “Di biến động dân cư” hôm trước giờ được đổi tên. Hôm nay cũng là ngày thứ 5 áp dụng giấy đi đường mẫu mới tại tất cả các chốt nội thành. Do nhiều người đến chốt mới khai báo nên việc kiểm tra lâu hơn tuy không gây ùn ứ như cũ nhưng cũng khiến cho việc di chuyển cũng gặp chút trở ngại. Thiển nghĩ tại sao nhà nước không tạo một cái app thống nhất trong đó có tên tuổi, vài nét về lý lịch cá nhân, tình trạng tiêm chủng, sức khỏe, hành trình tương tự như một ID công dân ở nước ngoài vậy. Chỉ cần một mã QR của người dân, bộ phận kiểm tra có thể nắm và ghi nhận được tất cả. Hiện nay Bộ Y tế đã ban hành Sổ Sức khoẻ điện tử nhưng hoạt động không hoàn chỉnh. Anh bạn tôi mới chích ngừa một mũi, app lại báo đã chích đủ hai mũi. Rất nhiều người đã chích nhưng sổ sức khoẻ chẳng có dấu hiệu gì. Cậu con trai của tôi vừa chích xong mũi một, sổ báo ngay nhưng mấy hôm sau thì lại báo chưa chích mũi nào. Vợ của anh bạn là bác sĩ, chích đủ hai mũi nhưng sổ báo đã chích một mũi. Nhìn chung là báo loạn cào cào, không chính xác cũng chẳng cập nhật. Hay như app Bluezone, ngoại trừ báo hàng ngày về tình hình dịch trên cả nước, app này chẳng hoạt động như tính năng cơ bản của nó là báo động chung quanh có thể có người đã nhiễm dịch. Thành ra nó vô ích, chẳng giúp được gì, chỉ làm nặng máy.
Khi tình hình dịch bệnh căng thẳng như hiện nay, lại xuất hiện rất nhiều tin nhắn dồn dập gởi đến cho nhiều người. Không cần biết giả thật, cũng chẳng cần suy nghĩ, rất nhiều người cứ nhận tin là phát tán thêm cho nhiều người khiến tin giả càng lan rộng. Ví dụ như hai hôm nay có một tin nhắn rất nhiều người nhận với nội dung: “Vừa rồi, đồng nghiệp của tôi nhận được một cuộc gọi hỏi rằng anh ấy đã được tiêm phòng chưa. Nếu anh ta đã được tiêm phòng, hãy nhấn phím 1. Nếu anh ta chưa được tiêm phòng, nhấn phím 2. Kết quả là anh ta nhấn phím 1, và điện thoại bị chặn, thông tin ngân hàng trực tuyến và thanh toán thường xuyên sử dụng của anh ta đều được chuyển qua người khác”. Mọi người cẩn thận nha. Nhanh tay chuyển đến cho nhiều người cùng biết. Chỉ cần bấm theo hướng dẫn của nó là trong 3 giây nó lấy được hết thông tin tài khoản ngân hàng, nó vô hiệu hoá điện thoại mình, máy chủ nó điều khiển. Khi nó rút tiền ngân hàng nó nhắn mã OPT vào số điện thoại của
mình nhưng nó nhận được, máy mình vô hiệu hoá”.
Thứ nhất, nếu tin này là có thật, chắc chắn báo chí hay trên các đài truyền thông của nhà nước đã cảnh giác đến nhân dân.
Thứ hai là nếu bấm vào một con số, cũng có thể hacker chiếm dụng quyền điều khiển điện thoại của mình, tôi nói có thể thôi, chứ việc này cũng khó. Nhưng không có số tài khoản, không mật khẩu, không có sói bảo vệ của thẻ thì làm sao hacker có thể xâm nhập và rút tiền trong tài khoản của mình. Và không có những thứ ấy, ngân hàng làm sao có thể gởi OPT. Chỉ cần suy nghĩ như thế đã thấy tin nhắn này tào lao rồi. Thế mà tin cứ được gởi từ người này sang người khác như vết dầu loang. Nghĩ lại, dân mình cũng dễ tin thật! Ai nói gì cũng tin, ai chỉ gì cũng làm theo. Và rất nhiều người khi đưa tin đi cứ tự xưng mình là người trong cuộc.
Thành phố lâm vào cơn dịch đang tìm lối thoát cho nên mọi chú ý đều tập trung vào virus. Thế nhưng trong cuộc sống vẫn còn rất nhiều căn bệnh giết người khác lúc nào cũng sẵn để xuất hiện. Biết bao bệnh nhân ung thư, bệnh mãn tính. Biết bao người lên cơn đau tim, đột quỵ. Biết bao tai nạn xảy ra trong một ngày. Con số tử vong vì những căn bệnh này cũng không phải là ít trong một ngày. Thế nhưng trong mùa dịch, những bệnh nhân này ít được quan tâm chăm sóc như bình thường. Thiếu phương tiện để được cấp cứu. Cũng khó có chỗ nằm trong bệnh viện mùa dịch. Tất cả điều đó nên bệnh nhân dễ tử vong hơn trong những ngày thường. Và cũng mang lại bất hạnh cho nhiều gia đình. Nói chung bệnh phải vào bệnh viện lúc này dễ đưa đến nguy hiểm hơn ngày bình thường nên nếu tránh được thì tốt.
Khi ông Chủ tịch thành phố rời ghế ra trung ương, người ta lại nhớ đến Tổ Tư vấn chống dịch do ông thành lập quy tụ mấy ông Tiến sĩ chẳng liên quan gì đến y tế. Trước đó vào ngày 1.7 khi dịch đã bùng phát, Nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Fulbright và Tech4Covid dự báo đến đầu tháng 8. 2021, dịch ở thành phố chỉ còn rải rác vài ca/ngày và sẽ kết thúc vào cuối tháng này nếu thực hiện nghiêm Chỉ thị 10. Sau đó, Tổ Tư vấn doTS Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, Thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của nguyên Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc được Ủy ban NDTP thành lập và ông này làm trưởng nhóm. Tổ này đã lập một bản báo cáo và thành phố đã dựa vào đấy để đưa các kịch bản chống dịch. Một nghiên cứu không đúng với thực tế diễn ra và đưa đến những hậu quả đáng tiếc cho thành phố như hôm nay. Thực tế cho thấy tổ tư vấn này sai bét nhè. Thế thì họ có trách nhiệm gì không? Có thể truy cứu trách nhiệm của họ không? Lỗi ở người lãnh đạo nhưng một phần cũng lỗi của những ông thầy dùi ăn ốc đoán mò. Họ cũng phải có tội chứ! Ít nhất cũng phải lên tiếng để nhận lỗi của mình. Đằng này im thin thít. Không phải lãnh vực chuyên môn của mình mà dám nhận và đưa ra quyết sách, đúng là một nhóm mù sờ voi, ếch ngồi đáy giếng. Cho đến nay, sau hai năm xuất hiện và tàn phá, đe doạ khắp thế giới, người ta vẫn chưa hiểu hết về con víu Vũ Hán này. Nó càng ngày càng mạnh hơn, giết người nhanh hơn, lan truyền lẹ hơn và cũng lắm biến thể. Đã có vaccine, nhưng rồi tiêm vaccine vẫn nhiễm dịch và kháng thể càng lúc càng giảm. Lúc đầu người ta chích hai mũi Pfizer hay Moderna, Astra Zeneca. Giờ người ta cho rằng phải chích ba mũi thì mới hiệu nghiệm. Ban đầu các nhà khoa học bảo rằng 10 hay 15 phút tiếp xúc với người bệnh mới có thể lây. Giờ thì bảo chỉ cần 5 giây. Trước thì bảo tránh xa nhau 2mét, giờ lại nói nước bọt có vi khuẩn có thể bắn xa 5mét và thời gian sống của chúng lâu hơn, sức chịu đựng nhiệt độ cao hơn. Mỹ, Do Thái chích ngừa vẫn càng ngày càng tăng người nhiễm. Sau nhiều tháng tìm hiểu, nghiên cứu xuất xứ của virus, tình báo Mỹ và cả thế giới nữa cũng chẳng trả lời được con virus này bắt nguồn từ đâu và nguyên nhân xuất hiện của nó. Nói tóm lại, cho đến bây giờ, thế giới cũng chẳng biết gì thêm về nó ngoại trừ nó đã giết chết gần 5 triệu người. Chỉ thế thôi.
Ngoài vaccine, các nhà khoa học trên thế giới và các hãng bào chế đang cố gắng tìm ra một loại thuốc để có thể chữa căn bệnh này. Đã có nhiều tìm tòi, sáng chế được đưa ra nhưng vẫn còn chờ thời gian để trả lời. Hôm qua trên báo chí nước ngoài lại rộ lên tin tác dụng chữa virus VũHán bất ngờ của loại thuốc chống trầm cảm rẻ tiền fluvoxamine có thể đưa đến kết quả đáng phấn khởi. Đa số thuốc điều trị đã được thử nghiệm đều chưa có kết quả tốt, nhưng nghiên cứu mới có quy mô lớn chỉ ra rằng thuốc fluvoxamine có thể có kết quả khác biệt. Nghiên cứu TOGETHER được thực hiện trên 3.000 bệnh nhân, trong đó 800 người sử dụng fluvoxamine, đã ủng hộ và củng cố các kết quả hứa hẹn của các nghiên cứu trước đó.
Fluvoxamine là một loại thuốc chống trầm cảm mà Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã công nhận là an toàn và thông dụng. Nhân loại đang mong chờ tin này là sự thật để có thể khống chế dịch bệnh đang đe doạ khắp nơi trên thế giới.
Con số tử vong cao cũng như việc nhiễm dịch không biết đâu mà lường khiến con người đành tìm đến đức tin. Lấy đức tin làm năng lượng tích cực trong cơn hiểm nghèo. Virus đang mang đến loài người một cuộc chiến tranh nhưng hoàn toàn không giống các cuộc chiến tranh từ trước đến nay. Nó vô ảnh, vô hình. Nó thầm lặng giết người từ trong không khí loài người đang thở. Và người nhiễm bệnh nặng lại cần có hơi thở để sống. Chiến tranh bon đạn còn có chỗ để ẩn nấp, để trốn chạy. Còn với con virus này, con người khó có chỗ ẩn thân. Có người mang bệnh nhưng chẳng sao, như một cơn cúm bình thường nhưng cũng có người dính vào một thời gian là hết cứu. Chính vì khó lý giải nên người ta đành tìm cho mình một đức tin rồi dựa vào đấy để sống bởi họ chẳng còn tin vào ai, tin vào cái gì nữa. Khi xác chết xếp hàng trong từng dãy xe lạnh, khi các lò thiêu quá tải, khi con người bất lực trước cái chết thì chỉ còn đức tin để khẩn cầu tai qua nạn khỏi mà thôi. Chết vì dịch và ngã quỵ vì đói, cả hai đe doạ con người, nhất là những người nghèo không còn phương sinh kế. Dù chính quyền đã hết sức nỗ lực, nhưng vẫn còn đó những tiếng kêu than của nhân dân lao động nghèo đang đói ăn. Trên mạng xã hội đã xuất hiện rất nhiều tiếng kêu than đó. Nếu tình trạng này kéo dài, sẽ có thêm nhiều người chết vì thiếu ăn và thiếu thuốc chữa bệnh. Thiếu ăn, sức đề kháng kém, F0 đầy trong cộng đồng nên virus dễ xâm nhập và đánh gục họ. Tính đến hôm nay, thành phố đã lấy được 1.436.922 mẫu test nhanh, phát hiện 54.498 ca dương tính. Tỉ lệ ca dương tính trên tổng số mẫu lấy gần 3,8%. Một tỷ lệ khá cao làm nhiều người lo lắng.
Tự mỗi người bảo vệ lấy mình, cùng gia đình dặn dò bảo vệ nhau. Thôi bớt những sân si, hờn giận. Bớt những tranh đua vô bổ. Cùng tìm cho mình một niềm tin, cố lạc quan mà sống cho qua cơn đại dịch.
29.8.2021
SÀI GÒN NGÀY PHONG TỎA THỨ NĂM MƯƠI BA
Trưa nằm nghe bài hát từ cuộn băng đã nhão, bài hát có những câu như đang viết cho thời bây giờ, thời nhìn ngày trôi qua và tất cả trôi mất chẳng còn chi. Ngày ngày nghe tin bạn bè, người quen lần lượt mất hút, biến mất trên đời. Cố nạp năng lượng tích cực để lạc quan nhưng nhiều khi vẫn quẩn quanh với những ý nghĩ tiêu cực vì hiện thực chẳng thấy chi vui. Đọc bài của một Bác sĩ- Tiến sĩ Y học Quan Thế Dân, người đã và đang điều trị cho rất nhiều người nhiễm dịch, ông viết: ”Trong đời hành nghề gần 40 năm của mình, tôi chưa bao giờ thấy căn bệnh phổi nguy hiểm đến thế. Mới mắc, chỉ ho khan vài tiếng, vẫn khỏe mạnh. Nhưng chỉ một vài ngày sau là khó thở, phải nhập viện.
Rồi khó thở đột ngột tăng nhanh. Lúc mới vào, bệnh nhân chỉ thở oxy “gọng kính” 5 lít mỗi phút, rồi mau chóng chuyển sang thở mặt nạ oxy 15 lít mỗi phút, vẫn không đỡ. Nồng độ oxy trong máu SpO2 thấp dưới 90, phải chuyển sang thở oxy dòng cao 60 lít mỗi phút. Oxy phun qua ống kêu phè phè thành tiếng, vẫn không đỡ.
Với những trường hợp này, bác sĩ buộc phải chuyển sang vũ khí cuối cùng là đặt ống nội khí quản và thở máy. Nhưng hình như chiếc máy thở là con tàu không có vé khứ hồi. Ít ai đặt chân lên con tàu này mà còn quay trở lại được. Đây là tình trạng điều trị Covid ở Mỹ, Italy và các nước chứ không riêng Việt Nam. Các bác sĩ ở phương Tây trước khi đặt ống cho bệnh nhân đều để người bệnh gọi điện về cho gia đình, có thể coi như nói lời từ biệt. Đến giờ này, dù tham gia điều trị cho nhiều bệnh nhân, với tôi Covid vẫn là một căn bệnh bí ẩn. Người ta có thể giải mã trình tự bộ gene của virus, biết cách nó bám vào thụ thể nào để đi vào cơ thể, biết làm sao nó lại nhân lên bên trong tế bào… tức chúng ta có vẻ như biết tất tật về con virus này. Thế nhưng sao bệnh nhân vẫn tử vong?”.
Cũng đã có nhiều nhà khoa học cũng phát biểu đại ý như thế. Thế giới vẫn chưa hiểu hết về con virus Vũ Hán này. Và chính vì chưa hiểu hết về nó nên chữa trị gặp nhiều khó khăn và đành phải sống chung với nó. Quan điểm xoá sạch virus là một lối nghĩ thiếu khoa học và thiếu thực tế. Vấn đề cơ bản của thành phố bây giờ là làm thế nào để giảm con số tử vong. Mấy hôm nay số người F0 không giảm nhưng đã thấy số người chết hàng ngày giảm nhiều, không biết con số có phản ánh đúng thực trạng không nhưng cũng là tín hiệu đáng mừng.
Con người có hai ngày trọng đại trong đời, đó là ngày sinh và ngày mất. Ngày sinh là niềm vui cho gia đình và những người thân thuộc. Và ngày mất là tiễn đưa một người đi về thế giới khác. Thông thường, ngày sinh có thể không có lễ nghi nhưng dù theo tôn giáo nào hay thuộc về nền văn hoá nào thì ngày mất đều có lễ tiễn biệt. Đó là lễ nghi tuỳ theo phong tục nhưng tất cả đều có đèn, hoa, kinh cầu hay nhang khói và sự tham dự tiễn đưa của người thân. Theo quan niệm từ ngàn xưa, người chết trong cô quạnh, không hoa, không đèn, không kinh kệ, không có nước mắt đưa tiễn là người cực kỳ bất hạnh. Thế nhưng khi con virus Vũ Hán xuất hiện, biết bao người phải chịu nỗi bất hạnh này khi lìa đời. Họ ra đi trong lặng lẽ không gặp được người thân yêu, không lời trối trăn, không hoa, không đèn, không tiếng kinh cầu và trở về nhà chỉ là một nhóm tro trong hũ cốt. Những nghi lễ thiêng liêng tiễn đưa người rời bỏ trần gian không còn có được trong cơn đại dịch. Có lẽ những oan hồn cũng khó mà tiêu diêu. Khi Ấn Độ đang cơn cao trào của đại dịch hay Indonesia hàng trăm ngàn người chết, những nhóm lửa thiêu giữa bãi đất trống, những xác chết trôi trên sông Hằng, những huyệt mộ được đào từng dãy tiếp nối nhau. Người Việt xem cảm thương, cảm xúc nhưng vẫn nghĩ đó là chuyện của xứ người. Đến khi Việt Nam bùng phát dịch lần thứ tư, Sài Gòn hàng ngày người chết lên con số trăm, bệnh viện quá tải, oxy khan hiếm, lò thiêu không làm xuể, xác phải nằm trong những thùng xe lạnh lẽo đợi chờ thì mọi người mới lâm vào khủng hoảng. Thế là bên cạnh con virus rình rập, chúng ta còn bị con virus sợ hãi hành hạ. Sợ hãi vì mỗi người cảm thấy bất lực. Sợ hãi vì những biện pháp của chính quyền cũng thể hiện sự lúng túng trong các biện pháp đối phó. Sợ hãi vì lúc này mới chợt nhận ra chúng ta chẳng chuẩn bị gì cho việc chống dịch và chống đói. Thế là xã hội nháo nhào lên, cuộc sống xáo trộn không ổn định được.
Chỉ việc cung ứng và lưu thông hàng hoá, chính quyền cứ mãi chạy vòng quanh. Lúc đầu thì hàng hoá không vào được thành phố vì bị chận ngay cửa ngõ. Khi giải quyết được có hàng thì bị kẹt ở khâu phân phối. Cấm shipper, dùng quân đội chuyển hàng đến dân. Nhưng cũng không giải quyết được vấn đề. Đành trở lại với đội ngũ shipper chuyên nghiệp. Nhưng yêu cầu mỗi ngày chọc mũi xét nghiệm một lần là không khả thi. Nội chuyện xếp hàng mỗi ngày để ngoáy mũi rồi chờ lấy kết quả mới có thể hành nghề được là mất hết thì giờ rồi. Đó là chưa kể tiền xét nghiệm, công ty chắc là không trả rồi. Bản thân shipper mỗi ngày thu nhập bao nhiêu mà trả tiền test hàng ngày thì còn đâu mà sống. Cuối cùng, lãnh đạo thành phố cho biết sẽ xét nghiệm miễn phí cho các tài xế giao hàng sử dụng công nghệ trên địa bàn thành phố trong 1 tuần, sau đó tính toán phương án xét nghiệm phù hợp với tình hình thực tế. Quyết định này bắt đầu từ sáng 30.8, ngay sau khi UBND ban hành văn bản khẩn cho phép shipper được phép hoạt động thêm ở các quận ‘vùng đỏ’ kể từ hôm nay 30.8, Sở Công thương đã có danh mục cụ thể 414 trạm y tế lưu động do quân y phụ trách để xét nghiệm cho các shipper hoạt động trên địa bàn 22 quận, huyện và TP Thủ Đức. Đúng ra việc này nên làm ngay từ ngày bắt đầu thi hành giãn cách thì chắc hẳn cuộc sống của dân không bị xáo xào như hôm nay. Họp rất nhiều, bàn rất nhiều mà sao không có ai nghe ý của dân. Đã từ lâu, ý kiến giữ và tổ chức đội ngũ shipper có sẵn để phục vụ lưu thông hàng hoá đến tận tay dân đã có người đề ra, nhưng giới chức thành phố không đồng tình. Thế rồi biết bao văn bản, bao quyết định, bao chỉ thị đưa ra về chuyện shipper, giờ lại về điểm ban đầu sau khi xáo trộn lung tung. Không hiểu nổi các ngài. Chính quyền thực thi các biện pháp phong toả, giãn cách không khác gì cách của thành phố Vũ Hán khi bắt đầu vào dịch. Tuy nhiên, trong suốt 76 ngày phong tỏa thành phố Vũ Hán, việc phân phối lương thực thực phẩm để có thể bảo đảm an sinh cho người dân Vũ Hán trong giai đoạn phong tỏa là một trong những vấn đề được thành phố quan tâm hàng đầu. Thời điểm đó, một quan chức Bắc Kinh tiết lộ rằng, có khoảng
20.000 shipper phải xử lý trung bình hơn 400.000 đơn đặt hàng mỗi ngày từ các nền tảng giao hàng như Meituan. Bên cạnh sự đóng góp và nỗ lực các shipper, thì trong thời gian thành phố bị phong tỏa, những tình nguyện viên cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cung cấp nhu yếu phẩm hằng ngày, giúp chính phủ phòng chống dịch. Theo chính quyền địa phương, cứ 7 người dân thì có 1 người sẽ làm tình nguyện viên, với tổng số là 1,81 triệu người đăng ký trên hệ thống dịch vụ tình nguyện. Bài học của Vũ Hán với dân số 11 triệu người, xấp xỉ Sài Gòn về chuyện phân phối lương thực cho thấy đội ngũ shipper vô cùng cần thiết và đã làm được việc. Không nên sử dụng binh lính trong công việc này vì không phù hợp cũng như thiếu chuyên nghiệp.
Có người bảo tôi tại sao cứ gọi là virus Vũ Hán mà không gọi là Covid-19 như người ta thường gọi. Tôi cho rằng nó xuất phát đầu tiên ở đâu thì lấy đó làm tên như đã từng gọi viêm não Nhật Bản hay dịch cúm Tây Ban Nha đã có từ 50 đến 100 triệu người toàn thế giới chết xảy ra từ năm 1918 đến năm 1919. Đó như là quy ước thế. Vậy thì tại sao lần này, con virus đã giết gần 5 triệu người trên thế giới lại phải gọi bằng một cái tên khác. Dù rằng cho đến nay, chưa có ai khẳng định nó xuất phát từ đâu? Bằng cách nào nó hiện diện khắp năm châu gây tàn phá như một cuộc chiến tranh thế giới lần thứ ba? Nhưng nó bắt đầu từ thành phố Vũ Hán thì phải gọi đúng tên nó là virus Vũ Hán. Nếu sau này, các nhà khoa học, các tổ chức tình báo tìm ra được nguồn gốc của nó, lúc đấy có thể người ta có tên gọi khác. Cho đến lúc này, cứ gọi cho đúng nó là virus Vũ Hán.
Trở lại chuyện học sinh học online mà mấy hôm nay Sở Gió Dục thành phố đang thông báo ì xèo. Nhất là chuyện học online của lớp 1. Đây là một chủ trương gây nhiều phản ứng trong dân. Trẻ lớp một vừa rời lớp mẫu giáo. Chưa từng ngồi vào ghế học, chưa được dạy cách cầm bút, chưa hiểu dòng là gì, kẻ ô ly là gì, chưa quen với chuyện ngồi yên nghe giảng mà giờ bắt ngồi học với máy thì không xong rồi. Ngồi học ở nhà, mấy nhà có phòng riêng, sinh hoạt của gia đình chi phối trẻ, chúng sẽ không bao giờ tập trung được. Sách chưa có, máy móc thiết bị không phải gia đình nào cũng có, mạng thì chập chờn, hỏi quý ngài học cái gì mà đòi học? Lớp một là lớp để làm quen với chuyện học hành, đó là bước căn bản để tập thế ngồi cho đúng, cầm bút cho đúng, rèn viết chữ căn bản. Những việc đó học online không dạy được, không chỉnh sửa được. Nếu tiếp tục trẻ sẽ thành thói quen không dễ sửa. Dạy trẻ con cần nắm tâm lý của mỗi đứa, bởi chúng chưa quen nề nếp của một lớp học nên phải dạy trực tiếp mới hiệu quả. Dạy online không làm được điều này. Thời buổi đại dịch, rất nhiều gia đình khó khăn, kiếm cơm ăn hàng ngày đã khó giờ sắm thêm thiết bị cho con học thì đúng là vấn nạn. Chưa kể dù chưa vào học nghe nói đã bắt đóng học phí, lại thêm gánh nặng mà chẳng ích lợi gì. Có người bảo mua cái điện thoại rẻ tiền là cũng học được. Xin lỗi, không biết mà nói càn. Muốn học online ngoài trang bị wifi, phải còn cài phần mềm, cài app mới có thể vào học được. Hỏi điện thoại rẻ tiền có làm được chuyện cài đặt vậy không? Chưa nói đến khung hình bé tí với chữ nghĩa nhỏ xíu thế thì ba bảy hăm mốt ngày trẻ phải đeo kính cả. Không cận thị thì cũng nhược thị. Nói tóm lại là không nên cho trẻ lớp một học online, lợi thì chưa thấy, chỉ thấy hại. Cán bộ lãnh đạo của ta sao không nắm được thực tế cuộc sống nhỉ? Cứ ngồi mà quyết định như người không có suy nghĩ vậy. Cứ chỉ thị trên xuống là thực hiện như cái máy, không ý kiến, không phản ứng cho dân được tiện lợi và kế hoạch có thể khả thi.
Cuối cùng của hôm nay nhắc đến việc yêu cầu dẹp bỏ quy định riêng của mỗi tỉnh, thành. Nỗ lực của các địa phương để kiềm chế, đẩy lùi dịch bệnh là rất đáng ghi nhận, nhưng cách làm cứng nhắc, thiếu phối hợp, biểu hiện cục bộ địa phương gây chia cắt không gian vùng, làm tắc nghẽn lưu thông cần phải được dẹp bỏ. Đó là một chỉ thị rất đúng khi mỗi địa phương đều chơi luật của riêng mình. Thủ tướng nhắc nhở, Bộ GTVT yêu cầu nhưng cho đến nay, đâu vẫn còn đó khiến việc lưu thông hàng hoá bị ngăn chận đưa đến chỗ thừa đổ đi, chỗ thiếu không có mà dùng.
“Một ngày ngày đã qua
Ôi một ngày ngày chóng qua Một chiều một ngày âm thầm đã Đã trôi đi không còn gì”
(TCS)
Mong ngày giới nghiêm chóng qua. Mong đại dịch đi qua. Mong tất cả an bình.
30.8.2021
(Còn tiếp)
