Ch? “lê” trong bài th? “Xuân áng t?c c?nh” c?a Phan Khôi là ch? “lê” nào?

Phan Nam Sinh

??c Thi Vi?n th?y c chm th? ch? Hn hai bi th?t ngn bt c lu?t ???ng c tn l Xun ng t?c c?nh (? ? ? ?) c?a Phan Khi, l?y trong Tuy?n t?p th? Hn Vi?t c?a c? ?ng Xuyn, Nh Xu?t b?n C?o Th?m, Si Gn, n?m 1975.

Cu th? su c?a bi I th?y in l ? ? ? ? ? ? ?, phin m l ph?n kh?a khu l s?n hi?u yn, ???c c? ?ng Xuyn d?ch th? l Khi s?m, ?m c?m, tru ?u?i t?i.

Nh? v?y, ch? l ? c ngh?a l con tru. Nh?ng n?u l con tru th sao l?i in l ? m khng in l ?? ? l ?i?u ti b?n kho?n b?y lu nay v ? t? ??t v?n ?? ?? tm hi?u.

Tra Hn Vi?t t? ?i?n c?a ?o Duy Anh, r?i Hn Vi?t t? ?i?n c?a Thi?u Ch?u, th?y ch? l (?) ?y c 3 ngh?a nh?ng khng c ngh?a no l con tru.

Tra t?i Hn Vi?t t? ?i?n c?a Tr?n V?n Chnh, th?y ch? l (?) c ??n 8 ngh?a nh?ng v?n khng c ngh?a no l con tru.

Tra sang C? ??i Hn ng? t? ?i?n (? ? ? ? ? ?) c?a Nh Xu?t b?n Th??ng v? ?n th? qun (? ? ? ? ?) th?y ch? ? ? c 5 ngh?a nh?ng v?n ch?ng c ngh?a no l con tru.

V?i ch? l (?), ngoi b?n cu?n t? ?i?n trn, ti cn tra thm Hn Vi?t t? ?i?n c?a Nguy?n Qu?c Hng v ???c k?t qu? nh? sau:

Hn Vi?t t? ?i?n c?a ?o Duy Anh c 3 ngh?a, khng c ngh?a no l con tru; Hn Vi?t t? ?i?n c?a Thi?u Ch?u c 6 ngh?a, trong ? ngh?a th? 4 ???c ch l con tru lang l?.

Hn Vi?t t? ?i?n c?a Tr?n V?n Chnh c 3 ngh?a nh?ng khng c ngh?a no l con tru.

Hn Vi?t t? ?i?n c?a Nguy?n Qu?c Hng c 3 ngh?a, trong ? ngh?a th? 3 ???c ch l c ??m ?en, khoang ?en, ti?p cn ??a th d? l ng?u, ???c gi?i ngh?a l con b khoang, loang l? vng ?en.

Trong khi ?, ch? ? trong C? ??i Hn ng? t? ?i?n" (? ? ? ? ? ?) c?a Nh Xu?t b?n Th??ng v? ?n th? qun (? ? ? ? ?) c t?i 6 ngh?a c? th?y; ngh?a th? 3 ???c ch l t?p s?c (? ?) v l?y th d? 7 ch? trong thin Ung d (? ?) sch Lu?n ng? (? ?) l l ng?u chi t? tinh th? gic (? ? ? ? ? ? ?), ???c d?ch gi? cu?n Lu?n ng? l ?on Trung Cn d?ch sang ti?ng Vi?t l con b t?, con c?a con b lang, s?c lng n ?? v s?ng n ??u ??n, t?t ??p.

Tuy ch? l (?) c ng??i d?ch l con tru lang, c ng??i d?ch l con b lang nh?ng chung quy ??u l con v?t dng ?? ko cy. Cn ch? l (?) l h? L nh? L ??i Hnh (? ? ?), l s? ?ng nh? l dn (? ?), l mu ?en nh? l ng?u (? ?) l con tru ?en, ch?a bao gi? th?y c ngh?a l con tru c?!

T? nh?ng g tra c?u ???c, ti ng? r?ng ch? l trong cu Ph?n kh?a khu l s?n hi?u yn m c? ?ng Xuyn d?ch l Khi s?m, ?m c?m, tru ?u?i t?i trong bi Xun ng t?c c?nh (? ? ? ?) c?a Phan Khi ph?i l ch? l (?), m khng th? l ch? l (?) ???c!

N?u ?i?u ti ni trn l ?ng th ai nh?m?

Trong tay ti hi?n khng c cu?n Tuy?n t?p th? Hn Vi?t c?a ?ng Xuyn. N?m 1965, khi lm th? m?c cho nh?ng g c?a Phan Khi ?? l?i c?ng khng th?y c d?u tch g c?a bi Xun ng t?c c?nh nn khng th? bi?t ai nh?m. C? Phan Khi nh?m, c? ?ng Xuyn nh?m, hay Thi Vi?n nh?m?

Theo ti, c? Phan Khi, c? ?ng Xuyn ??u l cc b?c tc nho nn r?t t c kh? n?ng cc c? nh?m. V?y r?t c th?, khi ??a ln m?ng, Thi Vi?n nh?m c?ng nn?

1-7-2021

Comments are closed.