VẼ
(Kính tặng Nhà thơ – Họa sĩ Giáng Vân)
——-
Khi ngôn từ trở nên đáng ngờ
Bởi những phép tu từ đầy tinh thần trang trí
Người đàn bà làm thơ
Tìm đến sắc hình và nét
Thế giới giờ đây thu vào tấm toan
Một mặt phẳng
Người đàn bà từ giã những quen nhàm
Người đàn bà đối mặt những nguy nan
Để vượt thoát…
Những bài thơ không lời hiện dần
Những bài thơ không lời hiện ra dưới ánh sáng
Ban mai trong suốt
Giữa trưa chói lòa
Hoàng hôn dìu dịu
Những bài thơ không lời
Người đàn bà vẽ gì?
Hình như không có gì
Không lớn lao
Không vĩ đại
Chỉ là những mảnh vỡ đâu đây
Bên lề
Ẩn giấu
Người đàn bà đặt vào trung tâm
Tấm toan trắng trở thành nơi tái thế
Những mảnh vỡ hiện hình
Hoa
Lá
Cỏ cây
Gương mặt một vài người thân
Hình như cũng là những người đàn bà quá đỗi vô danh
Hình như có nguy cơ bị quên lãng
Người đàn bà đã tặng nguồn sáng
Những mảnh vỡ ngời lên sức sống
Dẫu chỉ một lần
Khi ngôn từ cạn kiệt
Người đàn bà làm thơ không lời!
HẬU HIỆN ĐẠI VỀ THI SĨ!
(Tặng nhà thơ Liêu Thái)
——-
Cô đơn như thi sĩ
Chuyện hình như gói lại trong kỉ nguyên lãng mạn
Thời nay đã khác rồi
Rất khác
Thi sĩ không phải là đứa con của Giời
Thi sĩ không phải là đứa con của Đất
Thi sĩ không phải là đứa con của Thần
Thi sĩ là đứa con của Người
Hình như là đứa con Hư
Hình như là đứa con Khó bảo
Lập dị, Trái khoáy, hay chọc ngoáy, hay phá ngang, hay lội ngược dòng
Tù nhân của Ngôn từ, tù nhân của Khát vọng, tù nhân của Ước mơ bay bổng
Là tù nhân nên luôn luôn muốn thoát
Thoát khỏi Ngôn từ, thoát khỏi Khát vọng, thoát khỏi Ước mơ
Vì quá yêu Người nên sanh hư!
Thi sĩ giờ đây sinh ra cùng/từ đường phố vỉa hè
Từ những xóm liều ven đô, ven thành, ven kênh, ven sông nổi váng và bốc mùi
Từ những bệnh viện bình dân nơi những người mẹ đơn thân dằn vặt giữa bỏ con hay mang theo sau khi đẻ lén
Từ những xóm trọ rẻ tiền nơi những người trẻ tuổi bơ vơ nghèo khốn nhiều khi phải tặc lưỡi bán thân đổi lấy một chỗ làm lương bèo đủ ăn cơm hộp qua ngày
Thi sĩ ra đời từ những nơi như thế
Ngôn từ và thân thể hắn bốc mùi xa lạ với những sang trọng, đình đám, cao siêu, lấp lánh, vinh quang
Thi sĩ bỗng trở thành sa đọa
Thi sĩ bỗng trở thành suy đồi
Thi sĩ bỗng trở thành khó chịu
Trong cõi nhân gian…
Thi sĩ không cô đơn
Những tập thơ hắn viết
Sẽ cho hắn những người bạn mới
Sẽ giúp hắn nhận chân những cái gọi là “tri kỉ tri âm” dối trá
Sẽ giúp hắn nhận ra những lời giao đãi trơn tru và nhạt toẹt
Sẽ giúp hắn nhận ra những hội thảo hội nghị luận văn luận án đa phần là những lời giả dối
Sẽ giúp hắn nhận ra trong cõi nhân sinh những người tử tế không bao giờ ba hoa khoác lác ham thích tu từ hàng mã
Sẽ giúp hắn nhận ra sức mạnh ngôn từ
Ngôn từ bao dung và chia rẽ
Ngôn từ nâng đỡ và vùi dập
Ngôn từ bừng nở và vô sinh
Ngôn từ tự do và nô lệ
Ngôn từ chia đôi như kiếp nhân sinh, như phận số con người
Thi sĩ không cô đơn
Thi sĩ sống giữa phàm trần
Thi sĩ là bạn, là tôi là chúng ta tất cả
Ấy là khi ta biết đến ngôi Lời
Ấy là khi ta thấy cần Mở miệng
Thế thôi.
BÂNG QUƠ LỊCH SỬ
(Trân trọng tặng nhà thơ Nguyễn Đức Tùng)
——-
Lịch sử không có chữ NẾU
Nhưng nghĩ về lịch sử lại rất cần chữ GIÁ NHƯ
Lịch sử nhờ thế trở thành lịch sử của mỗi chúng ta
Luôn của thì hiện tại
Luôn đồng hành và luôn luôn mới
Giá như…
Giá như…
Giá như không phân li lên rừng xuống bể theo mẹ theo cha hai ngả
Giá như không có gã hàng xóm khổng lồ tham lam kinh hoàng
Giá như vua không cậy có nỏ thần để đến nỗi phải chặt đầu con gái
Giá như đội quân Hai Bà Trưng không cần phải đỏ mặt xấu hổ trước bọn đàn ông China trần truồng khi xung trận
Giá như không có những vụ cướp ngai vàng
Ngai vàng luôn đẫm máu
Luôn đẫm máu
Giá như không có sông Gianh, không có lũy Thầy, không có…
Giá như không có Cần Vương mà lại có một Minh Trị Duy Tân
Giá như người Pháp không cố chấp
Giá như không có chiến tranh Đông Dương
Giá như không có chiến tranh Việt Nam
Giá như không có
Giá như…
Nhìn về quá khứ
Những chân trời xưa
Những chân trời cũ
Hiện ra
Trắng đen, phải trái, chính tà
Một khối hỗn mang
Một khối
Nhiều trang đen tối
Nhiều trang mù mờ
Nhiều trang khổ đau
Nhiều trang bẽ bàng
Nhiều trang khủng khiếp
Nhiều trang huy hoàng
Nhiều trang uất nghẹn
Giá như
Để lỡ bao lần
Giá như lầm lỡ bao lần
Giá như
Trả giá đắt bao lần
Giá như
Cơ hội tuột khỏi và ra đi vĩnh viễn biết bao lần
Giá như
Chúng ta đừng kín cổng/cống cao tường
Giá như chúng ta đừng mê mẩn chi hồ giả dã
Giá như chúng ta bớt, bớt thôi mê văn chương thơ phú
Giá như chúng ta biết sợ
Sợ cái ao làng tù đọng
Sợ chân đất và mắt toét
Sợ áo vá và quần nâu
Sợ râu tôm nấu với ruột bầu
Sợ những tréo ngoe cạm bẫy
Sợ địa nghĩa thiên kinh
Sợ đèn đom đóm dùi mài những trang sách chết
Sợ
Giá như chúng ta biết sợ
Sợ máu đổ đầu rơi
Sợ rừng xanh chết cháy
Sợ biển Đông cạn nước
Sợ nghĩa địa mọc lên khắp nơi nơi
Sợ quá mù ra mưa
Sợ quá khôn thành dại
Sợ ngu trung mù lòa
Sợ những nhiệt tình cuồng dại
Giá như…
Giá như chúng ta đừng quá yêu sen đến mức khinh rẻ bùn dưới gốc
Giá như chúng ta đừng làm gà cùng một mẹ để đá nhau đời này qua đời khác, đá nhau cả khi chết thành ma
Giá như chúng ta biết làm phượng hoàng vỗ cánh giữa không gian cao rộng ngàn trùng mà quên đi những nhỏ nhen sân hận
Giá như…
Lịch sử không có NẾU
Nhưng có ai cấm ta nghĩ về lịch sử
Khi nghĩ thì có quyền GIÁ NHƯ
Có thể ĐÚNG
Có thể SAI
Đúng hay Sai thì ta vẫn phải sống
Sống hôm nay để có ngày mai….
.
TRẦN VÀNG SAO
——-
Ông đã tin quá trời
Ông đã tin quá trời
Quá trời
Trần Vàng Sao đã tin
Ông tự tạo bút danh độc nhất vô nhị
Bút danh khiến bao nhiêu người ngỡ ngàng
Ông đã tin
Ông đã tin
Và ông đã trả giá
Cái giá cả cuộc đời không bao giờ trả nổi
Niềm tin không còn
Vì niềm tin bị đánh cắp
Niềm tin bị lợi dụng
Niềm tin trở thành nguyên cớ li biệt đọa đày
Vì tin
Ông cất tiếng
Tiếng của người dân thường tự biết yêu nước của mình
Giản dị đơn sơ chân thật
Yêu nước là yêu nước
Có gì phải nâng tầm
Bận gì phải nhân danh
Bận gì phải làm màu khoe khoang
Thời buổi yêu nước cũng độc quyền
Yêu nước không được lựa chọn
Yêu nước phải theo những khung hình có sẵn
Yêu nước thành khổ lụy dở dang
Người yêu nước bị tước quyền lên tiếng
Nhà thơ yêu nước bị chặn họng bị bịt miệng
Đau đớn nhục nhằn tủi hổ…
Nỗi u uất trong lòng hóa thành tiếng chửi
Tau chửi
Tau chửi
Tau chửi
Những tên khốn nạn có gia phả
Những đứa khốn nạn có nghề
Những thằng những con mỏ nhọn lưỡi dài
Bụng chứa ba bồ chữ thối
Những tên khốn nạn lên giọng đăng đàn diễn thuyết, chưa đã
Những tên khốn nạn viết văn sách in xếp cao vài trượng
Chữ nghĩa như gươm như dao như thuốc độc giết người
Trần Vàng Sao cất tiếng
Không phải là lời yêu mà là tiếng rủa nguyền
Tiếng rủa nguyền trong nỗi đớn đau và bất lực
Hỏi còn nỗi đau nào ghê gớm hơn
Tiếng rủa nguyền âm u từ địa ngục
Từ lửa diêm lửa sinh
Từ những thân phận rạc rày oan khốc
Từ nơi tăm tối ngục tù
Tiếng nguyền rủa của dân đen suốt mấy đời bị lừa phỉnh
Bị chối bỏ
Bị gạt sang bên lề
Bị ném vào bóng tối
Bị che mắt bịt miệng rút lưỡi
Bị nhốt trong lồng, gông xiềng nơi cổ
Bị biến thành tôi đòi cả đời quỳ gối khom lưng
Đội trên đầu lớp lớp tầng tầng
Muôn năm muôn năm vĩ đại vĩ đại
Vinh quang vinh quang chói lọi
Máu tươi đầm đìa
Thịt người tan nát
Sau những lời hô ngân vọng
Nay hóa thành tiếng nguyền rủa âm u
Thế giới tù ngục
Đan mạch nhà tù âm u ghê rợn
Tiếng than Hamlet thủa nào
Hóa ra là sự thật
Sự thật nhãn tiền
Trâng tráo khốn kiếp
Sự thật phơi bày
Nước biển không rửa sạch
Sự thật phơi bày
Hồn ma bóng quỷ nhập nhòa nhảy nhót
Đại hí trường
Tiểu hí trường
Mảnh đất đầy chật ma sống ma chết ma già ma trẻ
Núi trập trùng mồ mả
Ruộng trập trùng xương khô
Biển trập trùng sóng trắng
Sông trập trùng máu me
Trập trùng quê hương người ở lẫn với ma
Trập trùng sóng xám
Trầm luân
Khổ đọa
Can qua
Trầm luân phận người hậu chiến
Trầm luân yêu nước
Trầm luân.
DU TỬ LÊ
Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển…
Thơ đau tận cùng. Thảng thốt người ơi…
Lưu vong, luân lạc, quê người
Như cụm cỏ bật gốc
Không thể bén rễ
Tận cùng thê lương
Khi tôi chết hãy mang tôi ra biển
Thái Bình Dương ngằn ngặt cố hương
Chân mây góc biển quê người
Bơ vơ viễn xứ
Bên kia biển là quê nhà
Vạn dặm xa
Vạn dặm đường trường
Cách trở
Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển
Biển rộng mồ hoang của biết bao người
Ngày nào quyết ra đi
Nuốt nước mắt
Ngậm ngùi
Cúi đầu
Một lời thề như dao chém đá
Ra đi không bao giờ trở lại…
Hãy đem tôi ra biển
Cho tôi được một lần…
Góp một chút bi thương
Làm nên vị mặn chát đắng cay số phận
Những người ra đi
Không có ngày về…
TRÒ CHUYỆN VỚI MỘT NGƯỜI VIỆT XA XỨ
(Kính tặng nhà văn Nguyễn Minh Nữu
Cảm ơn Lê Hoàng Tuấn Kiệt rất nhiều)
——-
Bất ngờ, thật bất ngờ
Từ phương xa… ông gọi,
Tôi sững sờ, bối rối
Điều tôi vẫn mong chờ
Thôi, vòng vèo một chút
Tôi sống ở Bắc Kì,
Như người trong ấy gọi
Từ độ nước chia li…
Chia li ra hai phía
Miền Bắc và miền Nam
Ôi! Bàn cờ thế cuộc
Thân phận nước yếu hèn!
Mấy triệu người bỏ quê,
Xuôi Nam và ngược Bắc
Rùng mình khi nghĩ lại
Lòng vẫn còn tái tê
Đùng đoàng ôi cuộc chiến,
Sông máu và núi xương
Mả mới chen mả cũ
Phế nhân khắp ngả đường…
Những cháu con Vua Hùng,
Tàn hại nhau. Kinh khủng
Truy cùng và diệt tận
Thảm thương đến vô cùng
Bao nhiêu người di tản?
Bao nhiêu người vượt biên
Máu đỏ. Ôi máu đỏ!
Hòa cùng Thái Bình Dương
Bao nhiêu người ra đi,
Gọi là để đoàn tụ
Thì vẫn là chia li
Thì vẫn là bỏ xứ….
Tôi thằng nhóc Bắc Kì,
Lớn lên trong nghèo khó
Bốn bề bưng bít cả
Nào biết gì mô tê
Ếch ngồi nơi đáy giếng
Trời xanh hóa thành vung
Nửa đời như mù điếc
Suýt thì thành phế nhân
Tận cùng của khổ nạn
Thôi cũng đến ngày vui
Những tấm màn bưng bít
Cũng đến lúc hạ rồi
Những gì là tốt đẹp
Dẫu trải bao dập vùi
Vẫn còn nguyên vẹn đó
Như kim cương, vàng mười
Những gì là hàng mã,
Tro bụi và bọt bèo
Thời gian tàn hủy hết
Còn lại được bao nhiêu?
Những trang sách mở ra
Bao chân trời tri thức
Hôn ám dần lui dần
Tin lành lòng mở rộng
Bao văn nhân nghệ sĩ
Bị vùi dập một thời
Tôi đọc lòng thanh nhẹ
Về già bỗng được vui
Được vui vì thêm bạn
Dẫu góc bể chân trời
Một vài giây – nối mạng
Được thấy nhau nói cười
Thật ngạc nhiên quá đỗi
Giọng Hà Nội vang lên
Sài Gòn…pha chút xíu
Giọng quê hương vẹn nguyên
Ra đi từ Hà Nội
“Thiếu tiểu”…đã “li gia” (*)
Cố hương. Xa vời vợi
Ngăn cách bởi can qua
Phận người như búi cỏ
Cuồng phong cuốn cuốn theo
Cánh bèo nơi sóng nước
Cuối trời xa phiêu diêu
“Hương âm”… vẫn “vô cải” (**)
Cái già đến trên đầu (***)
Mang mang trời viễn xứ
Cố hương giấc chiêm bao
Ông chuyện trò vui lắm
Tôi thưa với ông rằng
Ơn giời nhờ có mạng
Hết xa mặt cách lòng
Văn chương nhịp cầu nối
Xa trở nên rất gần
Mối lương duyên chữ nghĩa
Kiến tạo thành tình thân
Ông đã thuộc vào lớp
“Nhân sinh…cổ lai hi” (****)
Tôi kém chừng một giáp
Biết rũ bỏ sân si
Cầu trời có ngày đẹp
Được gặp ông ngoài đời
Trái đất tròn. Bé lắm
Hẳn là có. Thế thôi!
Hẳn là có… Thế thôi.
++++
(*) (**) Ý thơ Hạ Tri Chương
(***) Ý thơ Mãn Giác Thiền sư
(****) Ý thơ Đỗ Phủ
ĐỌC THƠ TÔ THÙY YÊN
Tôi biết ông rất muộn
Tất nhiên, lỗi ở tôi
Ếch ngồi nơi đáy giếng
Biết một tẹo bầu trời…
Tình cờ, rất tình cờ
Lướt mạng và thấy có
Một anh bạn rất trẻ
Mê thơ ông… Quá trời
Thật tình cờ thế thôi
Gọi duyên lành mới đúng
Tất nhiên, tôi nhờ mạng
Là có vài trăm bài
Và tôi đọc. Tôi đọc
Đắm chìm và mê say
Nhiều đêm là thức trắng
Nước mắt mặn trên môi
Tên ông thật mềm mại
Thơ theo khói bay bay
Khói làm cay khóe mắt
Trời xanh cũng chau mày
Thơ ông thời Sáng Tạo
Thẳm sâu không ồn ào
Ngôn từ như lơ đãng
Hiện sinh… Người ở đâu
Thời chiến chinh tàn khốc
Thơ xót tận óc tim
Chiến chinh. Ôi chinh chiến
Giữa những người anh em
Ôi những người anh hùng
Bên này và bên ấy
Tuyệt lộ và cùng đường
Ai làm ra nông nỗi?
Thơ ông câu hỏi lớn
Lịch sử phải trả lời
Thời đại sầu – thảm – khốc
Cây cũng bật rễ trôi
Tháng Tư năm bảy nhăm
Ông bên người thua cuộc
Thêm một lần khổ nạn
Hơn mười năm tù đày
Thơ viết ra từ máu
Từ nước mắt mồ hôi
Nhưng tuyệt nhiên không thấy
Oán trời và trách người
Ông gọi thời khổ đọa
Thời chủ mới lên thay
Diễn tấn tuồng bạo lực
Nước Việt, chốn lưu đày
Đạn bom đã ngừng trút
Mà hận thù còn nguyên
Thậm chí còn kịch phát
Chuyến tàu điên xuyên đêm
Thơ mực mài nước mắt
Mong xóa bỏ hận thù
Ôi. Đáng thương biết mấy
Những phế nhân lòa mù
Mùa hạn rồi cũng qua
Trở về nơi cố quận
Khắc khoải đến nao lòng
Vui. Vì còn được sống
Được sống được làm người
Dẫu không còn trọn vẹn
Một lần. Một lần thôi
Cất tiếng lời gan ruột
Cũng như bao nhà thơ
Người Việt và thuần Việt
Chặng cuối…dặm đường dài
Ông tìm về với Phật
Thơ thắp tạ ngân rung
Nhẹ như làn khói biếc
Sáng mảnh trăng hạ tuần
An nhiên và thanh thản
Bão dông. Rồi cũng qua
Khổ đọa tiền sinh kiếp
Mở lòng… Buông bỏ hết
Nam mô A di đà
