Trần Dần là nhà văn phản kháng trong Phong trào Nhân văn Giai phẩm tại Miền Bắc giữa những năm 1950. Những câu sau đây phản ánh ý thức về sứ mệnh văn nghệ và vai trò chứng nhân của nhà văn. Văn Việt xin phỏng dịch ra tiếng Anh để chia sẻ với bạn đọc nước ngoài.
…
Chúng ta đi – như quả đất khổng lồ
Hiền hậu lắm – nhưng mà quả quyết…
(Nhất định thắng)
We shall move like Giant Earth
In a gentle and yet determined manner.
Hôm nay
Những vần thơ tôi viết
Đã giống lưỡi lê: đâm
Giống viên đạn: xé
Giống bão mưa: gào
Giống tình yêu: thắm
(Nhất định thắng)
The verses I write today are already like
the bayonet that pierces,
the bullet that tears,
the storm that roars,
and the love that deepens.
Tôi vẫn nâng chiếc đầu lâu
nặng nề sáng tạo
như nâng một viễn vọng đài
trên cuộc sống hàng ngày
nhí nhách
Tôi vẫn cháy
ngọn hải đăng con mắt
ở trong biển sống
từng đêm.
Tôi vẫn đóng những câu thơ
như người thợ
đóng tàu,
chở khách
đi về phía trước.
(Hãy đi mãi)
I keep raising my skull
laden with creativity
as if raising a telescope
above the daily grinds of life,
and I keep burning my lighthouse-eyes
on the sea of life every night,
and I keep building verses
like shipyard workers building ships
that carry passengers forward.
Những ngày ấy bao nhiêu thương xót
Tôi bước đi
Không thấy phố
không thấy nhà
Chỉ thấy mưa sa
trên màu cờ đỏ.
Those days were filled with sorrows and griefs,
And I was walking unconscious of streets and houses,
only seeing
the rain falling on the red flag.
Nhưng hôm nay
tôi bỗng cúi đầu
Thơ nó đi đâu?
Sao những vần thơ
Chúng không chuyển, không xoay trời đất
Sao chúng không chắp được cả cõi bờ?
Non nước sụt sùi mưa
Tôi muốn bỏ thơ
Làm việc khác
Nhưng hôm nay tôi mê mải giữa trời mưa
Chút tài mọn
tôi làm thơ chính trị
(Nhất định thắng)
But today I’ve suddenly succumbed to bowing my head,
Where could poetry lead you?
Why can’t poems move and shake Earth and Heaven,
Why can’t they patch up the country?
The nation is sobbing in the rain,
And I wish I could give up poetry
To do something else.
Feeling lost under today’s rainy sky, nevertheless,
I am left with nothing but a modest skill,
Writing political poetry.
Tôi khóc những chân trời không có người bay
Lại khóc những người bay không có chân trời
Tôi khóc những chân trời – bụi đỏ
Ở đó: vắng người
Không có người biết khóc – các chân mây
(Thơ Mini – 1988-1989)
I cry out loud for the horizons unvisited by fliers
And more so for the fliers who have found no horizons.
I cry out loud for the horizons fraught with red dirt
But devoid of humans, those who can cry for the horizon’s clouds.
(Minute Poems — 1988-1989)
